ŚW. KINGA POD PATRONKA NASZEJ PARAFII
ŚW. KINGA
Życiorys[edytuj]
Święta Kinga pochodziła z dynastii Arpadów, z rodziny wielodzietnej. Jej siostrami były m.in. św. Małgorzata Węgierska, Konstancja, księżna ruska, oraz bł. Jolenta[1]. Ciotką Kingi była św. Elżbieta Węgierska, szwagierką bł. Salomea, a dalszymi krewnymi św. Jadwiga Śląska i św. Agnieszka z Pragi.
W 1239 przybyła jako pięcioletnie dziecko do Polski. W Wojniczu królewna została ze względów politycznych zaręczona z księciem sandomierskim Bolesławem Wstydliwym, synem Leszka Białego[2], a następnie mając 12 lat jemu poślubiona według kanonicznej formy sponsalia de futuro, choć jednocześnie, jak podkreślał średniowieczny Żywot świętej Kingi, już od dziecinnych lat Kinga pragnęła życia dziewiczego[3][4]. Podobno przyniosła mu w posagu 40 tysięcy grzywien, a według podania również sól węgierską, którą zaczęto wówczas w Bochni i Wieliczce wydobywać na większą skalę. Chociaż sól znano w Polsce już wcześniej, to jednak pewne jest, że właśnie za czasów Kingi rozwinęło się jej wydobycie, prawdopodobnie za sprawą sprowadzonych przez nią górników węgierskich.
Początkowo przebywała na dworze książęcym w Sandomierzu, a następnie w Krakowie[5]. W wyniku zagrożenia najazdem Tatarów, przebywała później na Węgrzech i na Morawach, w klasztorze cystersów w Welehradzie[5]. Po wycofaniu się wojsk tatarskich i ustaniu wewnętrznych walk o tron oraz pokonaniu Konrada Mazowieckiego, książęca para powróciła w 1243 do Krakowa, mieszkając w Nowym Korczynie[6]. Tutaj zaproponowała Bolesławowi, że pragnie zachować dozgonną czystość w małżeństwie, ślubując to przed biskupem krakowskim Janem Prandotą w kościele franciszkanów. Historycy wiążąc zgodę Bolesława na ślub dziewictwa Kingi nadali mu przydomek „Wstydliwy”[7]. Następnie wstąpiła do III Zakonu św. Franciszka zostając tercjarką[8]. Mając na uwadze dobro księstwa krakowskiego i sandomierskiego czynnie pomagała swemu mężowi w ich odbudowie po niszczycielskim najeździe Tatarów, służąc swoim posagiem. Wsparła finansowo m.in. katedrę krakowską oraz liczne klasztory ojców: benedyktynów, cystersów i franciszkanów. Była fundatorką wielu kościołów, m.in. w Bochni i Nowym Korczynie. Sprowadziła liczne zgromadzenia zakonne, m.in. Kanoników Regularnych od Pokuty do Krakowa oraz siostry norbertanki do Krzyżanowic nad Nidą, fundując im przyklasztorne kościoły[9]. Wzięła czynny udział w staraniach o kanonizację św. Stanisława. Z jej inicjatywy Bolesław Wstydliwy i biskup Prandota wysyłali dwukrotnie poselstwo w tej sprawie do Stolicy Apostolskiej[10].
W uznaniu jej wkładu w dobro księstwa i kościoła Bolesław za radą biskupa Prandoty wydał 2 marca 1257 w Nowym Korczynie przywilej własności Ziemi Sądeckiej dla swojej małżonki[11]. Wykorzystując stan anarchii na Węgrzech księżniczka Kinga, dążąca do zacieśnienia związków Spisza z Polską, obsadziła ten teren swoimi wojskami, które stacjonowały tam aż do jej śmierci.
Przełomowym momentem w jej życiu była śmierć 7 grudnia 1279 w Krakowie jej męża księcia Bolesława, kiedy to podjęła jako wdowa decyzję wstąpienia do zakonu klarysek[9]. Najpierw przywilejem z 6 lipca 1280 dokonała fundacji klasztoru klarysek w Starym Sączu, a następnie przywdziała habit zakonny stając się klaryską[12]. Odtąd zamieszkiwała w tym klasztorze, choć musiała go opuścić pod koniec 1287, kiedy wraz z dwiema siostrami (Jolantą i Konstancją) oraz innymi siedemdziesięcioma zakonnicami uciekła na Zamek Pienińskibronić się przed najazdem tatarskim[13]. 24 kwietnia 1289 złożyła profesję zakonną[14]. We wrześniu 1291 zapadła na poważną, śmiertelną chorobę, w wyniku której 24 lipca 1292 zmarła. Została pochowana po paru dniach pod posadzką klasztornej kaplicy[15]. Obecnie jej relikwie spoczywają po translacji w specjalnej trumience na ołtarzu, na którym umieszczono jej XV-wieczną pozłacaną figurę[16].
Pierścień św. Kingi[edytuj]
Według legendy[17], gdy polski książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy poprosił o rękę węgierskiej królewny Kingi, ta zwróciła się do swego ojca, aby w wianie nie dawano jej złota i kosztowności, gdyż niosą za sobą pot i łzy ludzkie. Nie chciała też roju służby, bo ta jest znamieniem pychy. Życzyła sobie tylko jednego skarbu – soli, którą chciała dać swej przyszłej ojczyźnie. Król Węgier podarował jej więc najbogatszą kopalnię Siedmiogrodu w Marmarosz (Prajd). Kinga, biorąc ją w posiadanie, wrzuciła do szybu swój zaręczynowy pierścień, zaś w drodze do kraju swego męża zabrała ze sobą doświadczonych górników węgierskich. W Polsce kazała im szukać soli. Znaleźli ją - jak pisze Ksiądz Piotr Skarga - „w pierwszym bałwanie [bryle] soli, który wykopano, pierścień się on jej znalazł, który ujrzawszy Kunegunda i poznawszy, dziękowała Panu Bogu, który dziwy czyni tym, którzy Go miłują”. Kinga jest rozpamiętywana do dziś w polskich bajkach i książkach.
Beatyfikacja i kanonizacja[edytuj]
Liczne łaski i cuda dokonane u grobu Kingi sprawiły, że w 1628 na prośbę synodu piotrkowskiego, papież Urban VIII rozpoczął wstępny proces informacyjny, poprzedzający wyniesienie jej na ołtarze, który zakończył się niepowodzeniem, na skutek niezbyt mocnych dowodów[18]. Następnie kilkakrotne apelacje króla Jana III Sobieskiego skierowane do papieża Innocentego XI spowodowały w 1684 rozpoczęcie nowego procesu, a postulatorem mianowano o. Baltazara Milatiusa de Navo[18]. Ostatecznie 10 czerwca 1690 Kongregacja ds. Obrzędów zatwierdziła odwieczność kultu, a następnego dnia potwierdził to papież Aleksander VIII, nadając Kindze tytuł błogosławionej[18].
Nowe łaski i cuda jakie dokonały się po jej beatyfikacji spowodowały, że już w 1733 podjęto pierwsze starania w kierunku jej kanonizacji. Stolica Apostolska w 1742 poleciła biskupowi krakowskiemu kard. Janowi Lipskiemu, aby dokonał otwarcia procesu kanonizacji, który to proces na skutek licznych trudności został przerwany[19]. Do wznowienia kluczowego procesu doszło w latach 90. XX wieku, kiedy to do procesu kanonizacji włączyli się ojcowie franciszkanie. Postulatorem procesu został o. Ambroży Sanna, a wicepostulatorem o. Izydor Borkiewicz[19]. Biskup tarnowski Józef Życiński powołał specjalną Komisję Historyczną w celu zbadania dokumentacji, która zakończyła swoje prace 26 maja 1994[19]. W dniu 12 lutego 1999 papież Jan Paweł II potwierdził cudowne uzdrowienie za przyczyną bł. Kingi, a 16 czerwca 1999 kanonizował ją podczas swojej pielgrzymki do Polski w uroczystej mszy świętej w Starym Sączu[20][21]. Specjalny obraz z wizerunkiem świętej na uroczystość kanonizacji namalował krakowski artysta Piotr Moskal[22].
Kult[edytuj]
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest w dies natalis (24 lipca). W polskim Kościele ma rangę wspomnienia obowiązkowego.
W 1715 papież Benedykt XIII ogłosił bł. Kingę patronką Królestwa Polskiego i Litwy, a w 1901 biskup Leon Wałęga obrał bł. Kingę patronką diecezji tarnowskiej. Kinga jest również opiekunką górników solnych[23].
16 stycznia 2007, podczas opłatkowego spotkania miast i gmin papieskich, ks. bp Piotr Libera ogłosił, że Św. Kinga została – stosowną decyzją Stolicy Apostolskiej – ustanowiona patronką polskich samorządowców[24]. Natomiast 19 lutego 2014 Rada Miasta Starego Sącza przez aklamację przyjęła rezolucję ustanawiającą św. Kingę patronką miasta[25].
7 kwietnia 1999 biskup tarnowski powołał Stowarzyszenie Czcicieli św. Kingi[26]. W tym samym roku powstał film dokumentalny w reżyserii Piotra Zarębskiego pt. Święta Matka Kinga[27]. Świętej poświęcono również specjalne kaplice w kopalniach soli w Bochni[28] i Wieliczce. Powstało również wiele legend związanych z jej działalnością[29].
Pamiątki po świętej[edytuj]
Do najcenniejszych pamiątek pozostawionych przez świętą zalicza się[30]:
- rękopiśmienny, pergaminowy Psałterz bł. Kingi z XIII w., pisany w języku łacińskim,
- pierścień zaręczynowy Kingi w ametystowym oczku z postaciami narzeczonych,
- krzyż sporządzony z małżeńskich, książęcych diademów ze złota, pereł i kamieni szlachetnych[31],
- medalion z krucyfiksem i portretem kobiety,
- pieczęć klasztorną z kryształu górskiego,
- jaspisową łyżeczkę ze srebrną rękojeścią.
Ikonografia[edytuj]
W ikonografii św. Kinga przedstawiana jest w stroju klaryski lub księżnej, w ręku trzyma makietę klasztoru ze Starego Sącza, czasami bryłę soli w której bywa pierścień.